پرسش:
لطفاً موضوع بداء را بیشتر توضیح و باز بفرمایید
پاسخ:
از طرف خدای سبحان مانعی برای یک دریافت، وجود ندارد چون به نقص خدای متعال برمی‌گردد.
اگر این تقدیر را خودش عوض کند دلیلی برای علم نداشتن به تغییر وجود نخواهد داشت چون باز به نقص برمی‌گردد.
اما اگر به تغییر از جانب مخلوق برگردد توجیه آن این است که
مخلوق محکوم به هیچ وضعی نیست لذا چنان‌چه به طور قطع بداند که در چه لحظه‌ای چه اتفاقی خواهد افتاد و آن لحظه را به تمام لحظه‌ها تعمیم بدهیم همین دانش به محکومیّت، که ممکن است مطابق میل انسان نباشد عامل تحریک کننده‌ای خواهدشد که به طور قطع منجر به تغییر و تحول خواهد شد و لذا امام علیه‌السلام فرموده اگر بداء نبود می‌گفتم، یعنی بداء، از “بیان همین اتفاق توسط بشر” صورت خواهد گرفت.
لذا نه به خدا مربوط است و نه به نقص امام برمی‌گردد بلکه به کمال دانش امام بازگشت می‌کند و نشانه‌ی آزادی عمل انسان در فرآیند تکامل است.
فتامّل خیلی خیلی.
